Հատված
Համեմատուում ենք երեք տարբեր կերպարների, իսկ համեմատության հիմքում փողն ու հասարակությունն են, մարդկանց անտարբերությունը դեպի բարոյակն արժեքներ, փողի, նյութականի նկատմամբ ունեցած կույր պաշտամունքը: Ինչպես նշում է Ա. Շիրվանզադեն, «հասարակություն կոչվածը նույնպիսի օրգանիզմ է, ինչպես բնությունը և ունի իր գիտությունը: Տնտեսական միջոցները կազմում են մարդկային կյանքի բարելավության գլխավոր հիմունքը… Եվ այդ միտքը որքան իրավացի է անհատական կյանքի վերաբերմամբ, նույնքան նորան պիտի իրավացի համարել և ամենայն մի ժողովրդի կամ հասարակության վերաբերմամբ: Ինչպես անհատի լավ կամ վատ գոյությունը սուղ կապերով կապված է նորա տնտեսական միջոցների հետ, նույնպես և մի ժողովրդի գոյությանն է կապված այդ միջոցների հետ: Բայց նյութականի հետ կարևոր է նաև բարոյական հիմքը…»: Շիրվանզադեի «Քաոս» վեպը սկսվում է Մարկոս աղա Ալիմյանի հիվանդության և հոգեվարքի նկարագրությամբ, որը էապես մի անդրադարձ է նրա առեղծվածային կենսագրության: «Ուղիղ 50 տարի առաջ թողնելով իր աննշան ծննդավայրը՝ եկել հաստատվել էր այն փոքրիկ, աննշան ծովեզրյա քաղաքը, որին վիճակված էր մոտիկ ապագայում ստանալ համաշխարհային հռչակ՝ իր ստորերկրա գանձերի շնորհիվ: Այժմ 19-րդ դարի վերջին քառորդում նրա մասին կազմվել էին կատարյալ առասպելներ»: Վեպի սկզբում մահանելով՝ Ալիմյանը վիպական գործողություններին չի մասնակցում, բայց նրա կերպարն առկա է ամբողջ վեպում, քանի որ գործողությունները ծավալվում են մեծահարուստի թողած կտակի շուրջ: Սյուժեն սկիզբ է առնում հայր Ալիմյանի կտակից՝ հոգեբանական զուգահեռի վրա դնելով Սմբատ և Միքայել Ալիմյան եղբայրներին: