Հատված
Արտավազ II-ի (55 – 34 թթ.) գահակալության շրջանի հետ կարելի է կապել հայ ժողովրդի պատմության ինչպես փառավոր, այնպես էլ ողբերգական էջերից մեկը: Ասել, որ Արտավազդ արքան հոր՝ Տիգրան II Մեծի հակապատկերն էր, բավականին սխալ պնդում կլինի: Թերևս Արտավազդը հորից տարբերվում էր նրանով, որ ռազմատենչ չէր և ձգտում էր պահել այն, ինչ իր հորից էր ստացել: Նա վարում էր չեզոք, պահպանողական ու խաղաղասեր քաղաքականությունը: Հայտնվելով մի իրավիճակում, երբ Հայաստանը հայտնվել էր երկու հզոր պետությունների՝ Հռոմի հանրապետության և Պարթևստանի թագավորության միջև, Արտավազդ II վարում էր չափազանց հաշվենկատ և անկողմնակալ քաղաքականություն: Նա ձգտում էր որքան հնարավոր էր բարիդրացիական հարաբերություններ հաստատել այս երկրների հետ և շատ հաճախ փորձում էր չեզոք դիրք պահպանել նրանց միջև ընթացող ռազմական ընդհարումների ժամանակ: Տիգրան Մեծի կյանքի վերջին շրջանում Արտավազը եղել է նրա գահակիցը, որն օգնել է պատկառելի տարիք ունեցող հորը կառավարելու երկիրը: Թագաժառանգը փայլուն կրթություն ստացած, բազմակողմանի զարգացած, հունարենի, լատիներենի և մի շարք այլ լեզուների գիտակ և մտավորական անձնավորություն էր: Պատմիչ Պլուտարքոսը վկայում է. «Նա (Արտավազդ II-ը) հորինում էր ողբերգություններ, գրում ճառեր ու պատմական երկասիրություններ (երկեր)»:
Գրականության ցանկ
- Բոյաջյան Ա., «Պլուտարքոս. «Կենսագրություններ»» (թարգմ.՝ Ս. Գրքաշարյան), Երևան, 2001:
- Իշխանյան Ռ., «Պատկերազարդ պատմություն Հայոց», Գիրք Ա, Երևան, 1990:
- Հրանտ Ք. Արմեն, «Արտավազդ Բ և Անտոնիոս», Պատմա-բանասիրական հանդես, № 3, 1963:
- Մանանդյան Հ., Երկեր, հատ. Ա, Երևան 1977:
- Պողոսյան Ս., «Հայոց պատմություն», Երևան, 2009:
- Машкин Н., «История Древнего Рима», СПб., 1949.
- Степанян А., «К государственной политике царя Артавазда II. Պատմա-բանասիրական հանդես, № 2», 1989.