Հատված
Սույն թեմայի արդիականությունը ունի ուրույն կարևորություն: Կիլիկյան Հայաստանի թագավորության կարճատև, սակայն փառահեղ պատմության էջերը հետագայում մեզ համար պետք է նախատիպ լինեին պետականության կերտման, դրա ամրապնդման և դրա կայունությանը խոչընդոտող գործոնների վերացման համար: Բուն հայրենիքից հարյուրավոր կիլոմետրեր այն կողմ՝ Միջերկրական ծովի հյուիս-արևելյան ափին ստեղծված այս ֆեոդալական իշխանությանը հաջողվեց կարճ ժամանակահատվածում հզորանալ, բարձրացնել իր տեղն ու դիրքը միջազգային ասպարեզում, ինչպես նաև իր հեղինակությունը, ինչի արդյունքում նրա հետ սկսեցին հաշվի նստել ինչպես հարևան մահմեդական պետություններն ու ամիրայությունները, այնպես էլ խաչակիրների թագավոսրությունները, իշխանությունները և նույնիսկ՝ եվրոպական մի շարք ազդեցիկ պետություններ: Սեփական աշխարհաքաղաքական դիրքը, առևտրա-տնտեսական ռեսուրսները և մյուս գործոնները Կիլիկյան Հայկական թագավորությանը առավելություն էին տալիս տարածաշրջանում: Կիլիկյան թագավորության պես դաշնակից և բարեկամ էին ձգտում ունենալ ինչպես Արևմուտքի ազդեցիկ քրիստոնեական թագավորությունները, այնպես էլ Արևելքի մահմեդական տերությունները՝ Եգիպտոսի սուլթանությունը, Մոնղոլական կայսրությունը և այլն: Կիլիկիան Հայաստանն իր հզորության գագաթնակետին հասավ XII դարի վերջին և XIII դարի առաջին տասնամյակին՝ Լևոն II Մեծագործի իշխանության շրջանում:
Գրականության ցանկ
1. Բասմաճեան Կ.,«Լևոն Ե Լուզինյան, Վերջին թագաւոր Հայոց», Պարիս, 1908:
2. Բոզոյան Ա., «Կիլիկեան Հայաստանի պատմութիւնը Միջերկրական ծովի պետութիւնների արխիւներում», Երևան, 2001:
3. Թինոյան Դ., «Լևոն Լուզինյանի գահակալումը և Սսի գրավումը», Լրաբեր Հասարակական Գիտությունների, 2009, №1:
4. Հովհաննիսյան Ա., «Կիլիկյան Հայկական թագավորության և Եգիպտոսի սուլթանության հարաբերությունները 1250 – 1375 թթ.», Երևան, 2008:
5. Պողոսյան Ս., Ասրյան Ա., «Հայոց պատմություն», Երևան, 2009:
6. «Հայոց պատմություն» (Պրոֆ. Հր. Ռ. Սիմոնյանի խմբագրությամբ), Երևան, 2012:
7. «Հայոց պատմություն» (Պրոֆ. Հր. Ռ. Սիմոնյանի խմբագրությամբ), Երևան, 2000:
8. Օտտեն-Ֆրու Կ., «Կիլիկյան առևտուրը XII — XIV դարերում», Պատմա-բանասիրական հանդես, №2:
9. Թինոյան Դ., «Լևոն Լուզինյանի գահակալումն ու Սսի գրավումը» − http://lraber.asj-oa.am/517/1/2009-1__33_.pdf (բացված` 15. 05. 2019)