Հատված
Ինչպես գիտեք, Հայաստանի երկու հատվածները օսմանյան և պարսկական տիրապետության տակից ազատագրելու համար հայությունը հաճախ օգնություն էր հայցում Արևմուտքից: Այդ ժամանակահատվածում ազդեցիկ դեր խաղացող արևմտաեվրոպական պետություններից շատերը հեռանկարային չէին համարում Օսմանյան կայսրության դեմ ռազմական գործողությունների ծավալել՝ հանուն քրիստոնյա հայ ժողովրդի անկախության ու բարեկեցության: Հայ ժողովրդի նվիրյալները հաճախ դիմում էին նաև Հռոմի պապին, խոստանալով անկախության վերականգնման դիմաց պետական մակարդակով ընդունել կաթոլիկություն: Սակայն թե´ Արևմուտքի աշխարհիկ և թե´ հոգևորական իշխանությունն հակված էր ինքն առավելագույնս օգուտ քաղել Հայաստանի ազատագրումից: Հենց նման մոտեցումն էլ ոչ մի արդյունք չտվեց բոլոր արևմտամետ քաղաքական գործիչներին: Հայաստանի ազատագրման ծրագրերը, որոնք ներկայացվել էին եվրոպական տարբեր պետությունների արքունիքներում, այդպես էլ մնացին գրավոր: Հետագայում, այս դեպքերի զարգացումից հետո հայ ազատագրական գործիչները հարկադրված եղան փոփոխություններ մտցնել իրենց հայացքներում և կողմնորոշվեցին առավել իրատեսական համարվող Արևելք՝ դեպի Ռուսական կայսրության կողմը:
Գրականության ցանկ
1. Սոմոնովսկայա Լ., «Միջին Ասիայի և Աֆրիկայի երկրների միջին դարերի պատմությունը» (թարգմանություն՝ Հակոբյան Տ.), Երևան, 1973:
2. Պարսամյան Վ., «Հայ ժողովրդի պատմություն (IX – XIX դդ)», հատ. II, Երևան, 1965:
3. Հովհաննիսյան Պ., «Հայ ազատագրական շարժումները XV դարի կես – XVIII դարի վերջ», Երևան, 2010:
4. Անասյան Հ., «XVII դարի ազատագրական շարժումները Արևմտյան Հայաստանում», Երևան, 1961:
5. Норвич Дж., «История Венецианской республики», Москва, 2009.
6. Шамин С., «Кандийская война в курантах 1660 – 1670 гг.», Москва, 2008
7. Երեմեև Դ., «Թուրքերի ծագումը», Երևան, 1975, էջ 211:
8. Киреев Н., «История Турции XX век», Москва, 2007, с. 15.
9. Eickhoff E., «Venedig, Wien und die Osmanen: Umbruch in Südeuropa 1645 – 1700», Stuttgart, 1988,
S. 29 – 33.
10. Литварин Г., «Османская империя и страны Центральной, Восточной и Юго-Восточной Европы в XVII веке», часть 2, Москва, 2001, с. 148 – 149.
11. Филипс Дж., «Четвертый крестовый поход», Москва, 2010, с. 124 – 126.