Ծնելիության տարածաշրջանային վիճակագրական վերլուծությունը ՀՀ-ում

Հատված

Ժողովրդագրական երևույթների ուսումնասիրությունը հնարավորություն է տալիս պատասխանել այն հարցերին, թե ինչպես են բնակչության վերարտադրության օրինաչափությունները ամբողջությամբ և ժողովրդագրական գործընթացներից յուրաքանչյուրը մասնակիորեն ազդում հասարակության զարգացման վրա, բացահայտել այն գործոնները, որոնք որոշում են տարբեր երկրներում և տարածաշրջաններում բնակչության վերարտադրության որակական հատկանիշների ձևավորումը, որոնք ազդում են, օրինակ, ծնելիության և մահացության դինամիկայի, ընտանեկան կառույցների ձևավորման վրա: Կառավարման բնագավառում, առանց ժողովրդագրական իրավիճակի առանձնահատկությունների վերաբերյալ տվյալների, անհնար է պլանավորել տարածաշրջանի սոցիալ-տնտեսական զարգացումը: Բնակչության վերարտադրության որակական և քանակական փոփոխությունների գործընթացը սոցիալական, տնտեսական և մշակութային գործոնների համակցության ազդեցության ներքո կարելի է բնութագրել որպես հասարակության ժողովրդագրական զարգացում: Անցյալում տեղի ունեցած բնակչության վերարտադրության հիմնական փոփոխությունների մասին իմացությունը, տարածաշրջանային առանձնահատկությունների բացահայտումը և ապագայում դրանց ուղղվածության որոշումը թույլ են տալիս հասարակությանը իր համար օպտիմալ ուղղությամբ ազդել ժողովրդագրական գործընթացների վրա և իրականացնել ժողովրդագրական քաղաքականություն: Դրա համար անհրաժեշտ է հստակ պատկերացում ունենալ ժողովրդագրական զարգացման հիմնական միտումների և հնարավոր բացասական գործընթացների մասին, որոնք բացասաբար են անդրադառնում հասարակության կենսագործունեության վրա: Նման բացասական երևույթների վերացմանը օգնում է պետության կողմից հատուկ քաղաքականության իրականացումը: Սակայն, դրա մշակումը անհնար է առանց ժողովրդագրական իրավիճակի նախնական և բազմակողմանի ուսումնասիրության և նման քաղաքականության նպատակների հստակ ներկայացման: Ժողովրդագրական իրավիճակը ընկալվում է որպես ժողովրդագրական գործընթացների վիճակ և բնակչության կազմը որոշակի ժամանակաշրջանում (սովորաբար մեկ տարվա ընթացքում), ինչպես նաև դրանց որակական գնահատումը: Ժողովրդագրական իրավիճակն ուսումնասիրելիս լրացուցիչ կարելի է ուսումնասիրել միգրացիան, անհատական սոցիալ-տնտեսական գործընթացներն ու երևույթները (աշխատանքային ռեսուրսներ, եկամուտներ, աշխատավարձ և այլն), բնակչության վերաբնակեցումը, խտությունը և այլն: